Balancimi i insulinës dhe sheqerit në gjak për energjinë
Rritja dhe rënia e insulinës dhe sheqerit në gjak ndodh shumë herë gjatë ditës dhe natës. Sasia e glukozës dhe insulinës në rrjedhën tonë të gjakut varet kur hamë dhe sa. Kur trupi po punon ashtu siç duhet, mund ta mbajë sheqerin në gjak në një nivel normal, që është midis 70 dhe 120 miligramë për decilitër.
Sidoqoftë, edhe tek njerëzit pa diabet, niveli i sheqerit në gjak mund të rritet deri në 180 gjatë ose menjëherë pas një vakti. Brenda dy orësh pas ngrënies, niveli i sheqerit në gjak duhet të bjerë nën 140. Pas disa orësh pa ngrënë, sheqeri në gjak mund të bjerë deri në 70.
Përdorimi i glukozës për energji dhe mbajtja e tij e balancuar me sasinë e duhur të insulinës, jo shumë dhe jo shumë pak, është mënyra se si trupat tanë ruajnë energjinë e nevojshme për të qëndruar gjallë, për të punuar, për të luajtur dhe për të funksionuar siç duhet.
Insulina ndihmon trupin tonë të ruajë glukozën shtesë.
Insulina ndihmon qelizat tona të shndërrojnë glukozën në energji, dhe kjo ndihmon trupin tonë të ruajë glukozë shtesë për t’u përdorur më vonë. Për shembull, nëse hani një vakt të madh dhe trupi juaj nuk ka nevojë menjëherë për atë shumë glukoze, insulina do ta ndihmojë trupin tuaj ta ruajë atë për t’u kthyer në energji më vonë.
Insulina e bën këtë duke e shndërruar ushqimin shtesë në pako më të mëdha të glukozës të quajtur glukogjen. Glikogjeni ruhet në mëlçi dhe muskuj.
Insulina gjithashtu ndihmon trupin tonë të ruajë yndyrën dhe proteinat. Pothuajse të gjitha qelizat e trupit kanë nevojë për proteina për të punuar dhe për t’u rritur. Trupi ka nevojë për yndyrë për të mbrojtur nervat dhe për të bërë disa hormone të rëndësishme. Yndyra mund të përdoret gjithashtu nga trupi si një burim energjie.
Si ndryshon diabeti mënyrën e funksionimit të kësaj?
Me diabetin, trupi ka ndaluar bërjen e insulinës, ka ngadalësuar sasinë e insulinës që po bën, ose nuk është më në gjendje ta përdorë vetë insulinën e tij shumë mirë. Kur kjo të ndodhë, mund të çojë në disa gjëra.
Për shembull, glukoza nuk mund të hyjë në qelizat aty ku është e nevojshme, kështu që sasia e glukozës në rrjedhën e gjakut vazhdon të rritet. Kjo quhet hiperglicemia (sheqer i lartë në gjak).
Kur nivelet e sheqerit në gjak arrin 180 ose më lart, veshkat nxjerrin sheqerin shtesë përmes urinës. Kjo bën që një person të urinojë më shumë se zakonisht. Ajo gjithashtu e bën një person të ndjehet më i etur për shkak të ujit që ai ose ajo po humbet duke urinuar kaq shumë.
Kur një person humbet sheqerin në urinë, është njësoj si të humbasë energjinë sepse sheqeri nuk është i disponueshëm për të përdorur ose ruajtur qelizat. Kur kjo ndodh, një person mund të ndjehet i lodhur, të humbasë peshë dhe të ndjehet i uritur gjatë gjithë kohës.
Probleme të tjera të shkaktuara nga sheqeri i lartë në gjak përfshijnë shikimin e paqartë dhe infeksionet e lëkurës ose dëmtimet që nuk shërohen. Gratë mund të kenë më shpesh infeksione të mykut vaginal.
Kur trupi nuk ka insulinë të mjaftueshme për të ndihmuar në shndërrimin e sheqerit në energji, shpesh fillon të djegë dhjamin e trupit në vend të kësaj. Kjo tingëllon sikur mund të funksionojë mirë, por djegia e shumtë e yndyrës për energji prodhon një nënprodukt të quajtur ketone.
Nivele të larta të ketoneve mund të çojnë në një gjendje të quajtur ketoacidosis diabetike (DKA), e cila mund të jetë kërcënuese për jetën nëse nuk mjekohet shpejt. DKA është më e zakonshme në diabetin tip 1 sepse trupi ka ndaluar bërjen e insulinës.
Njerëzit me diabet tip 1 kanë nevojë për insulinë si pjesë e planit të tyre të kujdesit për të kontrolluar nivelin e sheqerit në gjak. Disa njerëz me diabet tip 2 mund të kontrollojnë nivelin e sheqerit në gjak me një dietë dhe stërvitje të shëndetshme.
Sidoqoftë, shumë njerëz me diabet tip 2 do të duhet të përfshijnë mjekimin me barnat përkatës ose insulinën, ose të dy në planet e tyre për kujdesin për diabetin.
Njerëzit me diabet të tipit 1 ose të tipit 2 duhet t’i kushtojnë vëmendje të madhe sesi niveli i sheqerit në gjak ndryshon në periudha të ndryshme gjatë gjithë ditës, në mënyrë që t’i mbajë ato sa më afër normales. Kur nivelet e sheqerit në gjak janë afër normales, kjo do të thotë që trupi po merr energjinë e nevojshme për të punuar, luajtur, shëruar dhe për të qëndruar i shëndetshëm.
Burimi: Meredith Cotton, RN
