u00c7faru00eb e shkakton zmadhimin e gju00ebndru00ebs tiroide?
u00a0Dr. Dashamir Gjergji
u00a0Endokrinolog
u00a0u00a0
Do tu00eb flasim pu00ebr gju00ebndrat tiroide. Sa e ru00ebndu00ebsishme u00ebshtu00eb kjo gju00ebndu00ebr?
Gju00ebndra tiroide u00ebshtu00eb nju00eb gju00ebndu00ebr endokrine dhe kur themi endokrine, nu00ebnkuptojmu00eb nju00eb gju00ebndu00ebr qu00eb prodhon hormone dhe i hedh ato nu00eb gjak.
Teorikisht gju00ebndra tiroide u00ebshtu00eb e vogu00ebl nu00eb pu00ebrmasa, por u00ebshtu00eb gju00ebndra mu00eb e madhe e sistemit endokrin sepse pu00ebr hir tu00eb su00eb vu00ebrtetu00ebs shumica e gju00ebndrave nu00eb organizmin tonu00eb janu00eb tu00eb vogla, por punu00ebn e bu00ebjnu00eb shumu00eb tu00eb madhe, ndaj dhe ru00ebndu00ebsia e tiroides u00ebshtu00eb shumu00eb e madhe. 
Gju00ebndra tiroide kontrollon thuajse u00e7do lloj funksioni tu00eb organizmit dhe u00e7do lloj qelize e organizmit teorikisht u00ebshtu00eb e ndu00ebrvarur nu00eb funksionin e saj me gju00ebndru00ebn tiroide.
Ajo ka formu00ebn e fluturu00ebs. u00cbshtu00eb e vendosur nu00eb pjesu00ebn e pu00ebrparme tu00eb qafu00ebs, fiks te molla e Adamit qu00eb quhet ndryshe, pak poshtu00eb saj. u00cbshtu00eb e pu00ebrbu00ebru00eb nga dy lobe dhe ku00ebtu mos tu00eb ngatu00ebrrohen teleshikuesit/lexuesit sepse na ndodh ru00ebndom qu00eb na pyesin u201cgju00ebndrat tiroideu201d nu00eb numrin shumu00ebs, por nu00eb tu00eb vu00ebrtetu00eb u00ebshtu00eb numri nju00ebju00ebs.
Pra kemi vetu00ebm nju00eb gju00ebndu00ebr tiroide. Funksioni bazu00eb i gju00ebndru00ebs tiroide u00ebshtu00eb kontrolli i metabolizmit, kontrolli i energjisu00eb tonu00eb ushqimore, qu00eb marrim nga ushqimet.
Pra pa nju00eb gju00ebndu00ebr tu00eb miru00eb tiroide ne nuk kemi tretje tu00eb ushqimeve dhe nuk kemi pu00ebrfitim tu00eb energjisu00eb, pu00ebr pasoju00eb dhe shpenzim tu00eb saj pastaj mu00eb vonu00eb. u00cbshtu00eb nju00eb termorregullator, nju00eb rregullator i energjisu00eb,i organizmit tonu00eb.
Shpeshheru00eb pacientu00ebt kur kryejnu00eb analizat e tyre shikojnu00eb T3 T4. Jua shpjegoni se u00e7faru00eb janu00eb ku00ebto? Dhe hulumtojnu00eb pu00ebr tu00eb kuptuar se u00e7faru00eb janu00eb, ndaj jua bu00ebra ku00ebtu00eb pyetjeu2026
T3 dhe T4 janu00eb bu00ebru00eb vu00ebrtet kaq shumu00eb popullore nu00eb kuptimin e komunikimit, nu00eb kuptimin e pu00ebrmendjes su00eb ku00ebtyre numrave, por nu00eb tu00eb vu00ebrtetu00eb ato su2019do tu00eb thonu00eb asgju00eb tjetu00ebr nga piku00ebpamja shkencore vetu00ebm se janu00eb dy hormonet kryesore qu00eb prodhon gju00ebndra tiroide.
Gju00ebndra tiroide u00ebshtu00eb tepu00ebr e ru00ebndu00ebsishme edhe nu00eb pjesu00ebn e maturimit nu00eb pubertet.
u00cbshtu00eb ekstremisht e ru00ebndu00ebsishme edhe nu00eb funksionimin e muskujve, ekstremisht e ru00ebndu00ebsishme edhe nu00eb fortu00ebsinu00eb kockore, u00ebshtu00eb e ru00ebndu00ebsishme pu00ebr rrahjet e zemru00ebs.
Por si i jep ku00ebto efekte? Ku00ebto efekte i jep nu00ebpu00ebrmjet hormoneve, ku00ebtyre T3 dhe T4, tu00eb cilu00ebt duke i hedhur nu00eb gjak shkojnu00eb nu00ebpu00ebr qeliza shenju00eb tu00eb tyre sepse sistemi endokrin u00ebshtu00eb si wireless,u00ebshtu00eb komunikim pa tela, u00ebshtu00eb komunikim nu00eb distancu00eb, por me sinjale.
Gjithu00eb organizmi ynu00eb nuk do tu00eb funksiononte nu00eb qoftu00eb se nuk do tu00eb kishim ku00ebtu00eb sistemin e sinjalistiku00ebs ose sistemin e komunikimit tu00eb tillu00eb.
I gjithu00eb sistemi endokrin u00ebshtu00eb ekstremisht i vu00ebshtiru00eb pu00ebr tu2019u kuptuar. Duket i thjeshtu00eb nu00eb pamje tu00eb paru00eb, por u00ebshtu00eb tmerru00ebsisht i vu00ebshtiru00eb pu00ebr tu2019u kuptuar.
Pu00ebr ku00ebtu00eb pjesu00eb dua tu00eb bu00ebj nju00eb parantezu00eb qu00eb njeru00ebzit mos tu00eb ngatu00ebrrohen sepse ndodh ru00ebndom nu00eb praktiku00ebn e pu00ebrditshme qu00eb shumica e njeru00ebzve shkojnu00eb vetu00eb bu00ebjnu00eb disa hormone tu00eb tilla T3, T4 apo tentojnu00eb tu00eb komentojnu00eb vetu00eb gju00ebra tu00eb tilla.
u00cbshtu00eb i liru00eb secili tu00eb marru00eb nju00eb informacion, por ju garantoj qu00eb nuk u00ebshtu00eb kaq e thjeshtu00eb pu00ebr tu2019i interpretuar ato.
u00a0
Sigurisht, tu00eb kenu00eb kulturu00eb mjeku00ebsore, por qu00eb nu00eb rastet konkrete tu00eb problemeve duhet tu2019ju drejtohen.
Dashamir Gjergji: Mos orientimi drejt nu00eb marrjen e ku00ebtyre terminologjive sepse varet se ku futen, nu00eb cilin website futen, u00e7faru00eb marrin, mu00eb tepu00ebr na e ka du00ebmtuar punu00ebn se sa na ka bu00ebru00eb miru00eb.
Freskida Miloti: Shpeshheru00eb nuk dihen referencat se sa janu00eb tu00eb sakta dhe keqinformohen, prandaj dhe ne bu00ebjmu00eb emisione tu00eb tilla.
Dashamir Gjergji: Vazhdojmu00eb mu00eb tej ndoshta pakme humor do ta them pu00ebr tu00eb kuptuar ru00ebndu00ebsinu00eb e gju00ebndru00ebs tiroide.
Nga piku00ebpamja ekonomike, SHBA kuptohet qu00eb u00ebshtu00eb motori i botu00ebs, apo jo? Po vetu00eb SHBA kanu00eb New York-un qu00eb gjeneron si ai motori qu00eb pu00ebrshpejton apo qu00eb stimulon rritjen ekonomike tu00eb Ameriku00ebs. E jo mu00eb kot New York-un e kanu00eb konsideruar u201ctiroidja e Ameriku00ebsu201d.
u00cbshtu00eb tiroidja ajo qu00eb kontrollon gjithu00e7ka nu00eb organizmin tonu00eb, nu00eb kuptimin e energjisu00eb.
u00c7faru00eb e shkakton keqfunksionimin e gju00ebndru00ebs tiroide?
Pavaru00ebsisht shkakut kush e ngacmon ku00ebtu00eb tiroide qu00eb mos tu00eb bu00ebju00eb normalisht detyru00ebn dhe punu00ebn e saj, e ru00ebndu00ebsishme u00ebshtu00eb si gju00ebndra tiroide e prish atu00eb funksionin e saj.
Shpeshheru00eb e krahasojmu00eb me makinu00ebn,pu00ebr ta bu00ebru00eb pak mu00eb divulgative, pak mu00eb tu00eb thjeshtu00eb pu00ebr njeru00ebzit.
Nu00eb qoftu00eb se nju00eb makinu00eb nu00eb kushte normale duhet tu00eb ketu00eb nju00eb minimum xhirosh, atu00ebheru00eb ku00ebtu00eb e rregullon tiroidja nu00eb organizu00ebm, ku00ebtu00eb minimumin e xhirove tona.
Nu00eb momentin qu00eb ngacmohet kjo u201cmakinau201d e organizmit tonu00eb, e ru00ebndu00ebsishme u00ebshtu00eb,i ka ulur xhirot? Na e ka bu00ebru00eb organizmin mu00eb dembel apo i ka pu00ebrshpejtuar xhirot dhe e ka bu00ebru00eb organizmin mu00eb tu00eb shpejtu00eb?
Freskida Miloti: Pra kemi dy situata.
Dashamir Gjergji: Sigurisht! Pavaru00ebsisht shkaqeve,kuptohet qu00eb shkaqet mu00eb tu00eb shpeshta janu00eb shkaqet infektive, janu00eb shkaqe autoimune.
Gju00ebndra tiroide meqenu00ebse jemi dhe nu00eb sezonin e dimrit tani preket shumu00eb nga viruset.
Unu00eb e di qu00eb do mu00eb pyesu00ebsh ndoshta dhe pu00ebr pjesu00ebn pu00ebrse u00ebshtu00eb mu00eb e shprehur te gratu00eb kjo su00ebmundje.
Freskida Miloti: Po, kjo u00ebshtu00eb shumu00eb e ru00ebndu00ebsishme.
Dashamir Gjergji: Gratu00eb kalojnu00eb shpesh problematika tu00eb caktuara qu00eb u modifikohet imuniteti i tyre dhe duke u modifikuar mbrojtja e tyre imunitare do tu00eb thotu00eb qu00eb nuk e kanu00eb mu00eb memoristiku00ebn, atu00eb memorien imunitare tu00eb saktu00eb edhe shpeshheru00eb ekspozohen organe tu00eb caktuara tu00eb organizmit apo pjesu00eb tu00eb caktuara ndaj ku00ebtij imuniteti qu00eb nuk funksionon miru00eb.
E nju00ebjta gju00eb ndodh me tiroiditin kronik hashimoto, u00ebshtu00eb su00ebmundja bazu00eb qu00eb afekton, qu00eb prek gju00ebndru00ebn tiroide.
Fatmiru00ebsisht u00ebshtu00eb graduale, pra nuk vjen direkt, por sigurisht u00ebshtu00eb nju00eb su00ebmundje qu00eb nu00eb pu00ebrfundim tu00eb saj e shkatu00ebrron gju00ebndru00ebn tiroide. u00c7faru00eb janu00eb tu00eb tjera shkaqe?
Rrezatimet e ndryshme kanu00eb impakt tu00eb madh. u00cbshtu00eb e ndjeshme gju00ebndra tiroide ndaj rrezeve. u00cbshtu00eb i famshu00ebm fakti qu00eb pas u00e7ernobilit apo fukushimu00ebs, ku00ebto shpu00ebrthimet bu00ebrthamore kanu00eb patur ndikim tu00eb madh nu00eb sensin e su00ebmundshmu00ebrisu00eb. u00cbshtu00eb shtuar shumu00eb su00ebmundshmu00ebria e gju00ebndru00ebs tiroide nu00eb ku00ebto zona qu00eb janu00eb prekur.
Sigurisht qu00eb edhe tumoret e gju00ebndru00ebs tiroide janu00eb tu00eb shprehura, pra ato u2018nodou2019, lythat qu00eb thuhet ndonju00ebheru00eb nu00eb praktiku00eb, kokrrat e mu00ebdha.
Kanceri i tiroides u00ebshtu00eb shtuar shumu00eb, u00ebshtu00eb shtuar shumu00eb nu00eb botu00eb, u00ebshtu00eb shtuar shumu00eb edhe nu00eb vendin tonu00eb, ndoshta nuk u00ebshtu00eb momenti pu00ebr ta alarmuar teleshikuesin, por u00ebshtu00eb momenti pu00ebr tu2019i thu00ebnu00eb qu00eb nu00eb qoftu00eb se ka nju00eb problematiku00eb tu00eb caktuar duhet ta ndjeku00eb shpejt nu00eb mu00ebnyru00eb qu00eb kjo problematiku00eb mos tu00eb ru00ebndohet mu00eb vonu00eb, mos tu00eb agravohet dhe tu00eb viju00eb ndoshta nu00eb ato fazat e su00ebmundjeve malinje tu00eb gju00ebndru00ebs tiroide.
Traumat e ndryshme mund ta prekin gju00ebndru00ebn tiroide, siu00e7 mund tu00eb jenu00eb traumat nu00eb pjesu00ebn e fytit pra anomali tu00eb lindura.
Tjetu00ebr su00ebmundshmu00ebri mund tu00eb pu00ebrfshijmu00eb ndoshta edhe su00ebmundje tu00eb tjera gjenerale tu00eb organizmit, su00ebmundjet kronike tu00eb cilat e afektojnu00eb gju00ebndru00ebn tiroide nu00eb kuptimin qu00eb nuk ja bu00ebjnu00eb tu00eb mundur komunikimin e saj me periferinu00eb, etj.
Freskida Miloti: Cilat janu00eb ato su00ebmundje qu00eb tu00eb paktu00ebn njeru00ebzit tu2019i dinu00eb dhe qu00eb mund tu00eb preken?
Dashamir Gjergji: Mu00eb tu00eb shpeshtat janu00eb su00ebmundjet autoimune, tu00eb cilat fatkequ00ebsisht nuk arrijmu00eb dot qu00eb tu2019i parandalojmu00eb. Janu00eb su00ebmundje tu00eb brendshme tu00eb organizmit tonu00eb. Janu00eb infeksionet tiroide dhe ku00ebto nodujt, ku00ebto lythat dhe ku00ebto masat tumorale tu00eb gju00ebndru00ebs tiroide.
Freskida Miloti: u00c7faru00eb e shkakton zmadhimin e gju00ebndru00ebs tiroide?
Dashamir Gjergji: Nu00ebse flasim pu00ebr nju00eb zmadhim tu00eb thjeshtu00eb, u00ebshtu00eb ajo qu00eb quhet gushu00eb nu00eb praktiku00ebn e pu00ebrditshme ose strumi i themi ne nu00eb pjesu00ebn profesionale mjeku00ebsore.
Zmadhimi i gju00ebndru00ebs tiroide, kalon nu00eb disa shkallu00eb. Mund tu00eb filloju00eb si nju00eb zmadhim i thjeshtu00eb dhe mund tu00eb pu00ebrfundoju00eb nu00eb zmadhim tu00eb gradu00ebs su00eb dytu00eb, su00eb tretu00eb dhe pastaj krijon ato nodujt, lythat qu00eb thamu00eb pak mu00eb sipu00ebr.
Ajo qu00eb e shkakton ku00ebtu00eb situatu00eb, gjendje, u00ebshtu00eb deficienca jodike. Jodi u00ebshtu00eb elementi bazu00eb qu00eb e thith vetu00ebm gju00ebndra tiroide dhe atu00eb e ka brumin bazu00eb pu00ebr tu00ebu201cgatuaru201dhormonet e saj dhe nu00eb mungesu00eb tu00eb jodit,organizmi, detyrohet qu00ebtu00eb zmadhoju00eb pu00ebrmasat nu00eb mu00ebnyru00eb qu00eb tu00eb kompensoju00eb atu00eb u00e7ka mungon.
Edhe seleniumi u00ebshtu00eb nju00eb element shumu00eb i ru00ebndu00ebsishu00ebm nu00eb mbaru00ebvajtjen e tiroides.
Freskida Miloti: Si paraqitet kjo su00ebmundje? Cilat janu00eb simptomat? Si vijnu00eb pacientu00ebt tuaj, si ankohen ato?
Dashamir Gjergji: Kur kemi ulje tu00eb punu00ebs su00eb tiroides, njeru00ebzit bu00ebhen mu00eb dembelu00eb, janu00eb mu00eb tu00eb lodhur, kanu00eb shumu00eb ftohtu00eb, zakonisht kanu00eb depresion, kanu00eb mu00ebrzi, qajnu00eb, janu00eb tu00eb tu00ebrhequr, janu00eb apatiku00eb, letargji le tu00eb themi nu00eb nju00ebfaru00eb mase.
Krejt e kundu00ebrta ndodh kur tiroidja na i pu00ebrshpejton ne ato xhirot e organizmit tonu00eb.
Dhe nu00eb tu00eb tilla raste ku00ebto njeru00ebz janu00eb zakonisht shumu00eb tu00eb shpejtu00eb, janu00eb frenetiku00eb, nuk dinu00eb tu00eb ndalojnu00eb, flenu00eb shumu00eb pak gjumu00eb, nju00ebkohu00ebsisht prapu00eb kanu00eb energji, vishen hollu00eb. Janu00eb anksiozu00eb ku00ebto tipa, janu00eb me pak agjitim psikik.
E vu00ebrteta u00ebshtu00eb qu00eb ka nju00eb lidhje tu00eb drejtpu00ebrdrejtu00eb mes u00e7rregullimeve psikike, stresit, ankthit, depresionit dhe su00ebmundjeve tu00eb tiroides. Gjej momentin tu00eb them qu00eb shumica e njeru00ebzve qu00eb ndoshta i neglizhojnu00eb ku00ebto simptoma,u00ebshtu00eb e mira qu00eb tu00eb bu00ebjnu00eb nju00eb kontroll.
Freskida Miloti: Si e diagnostikojmu00eb?
Dashamir Gjergji: Diagnostika pu00ebrgjithu00ebsisht u00ebshtu00eb ajo qu00eb thamu00eb nu00eb fillim, ku00ebto: T3, T4 dhe TSH.
TSH, hormoni stimulues i gju00ebndru00ebs tiroide qu00eb ndodhet nu00eb koku00ebn e hipofizu00ebs, mban balancat, ai kontrollon punu00ebn e ku00ebsaj gju00ebndre pu00ebr tu00eb thu00ebnu00eb qu00ebu00ebshtu00eb nu00eb rregull, apo su2019u00ebshtu00eb nu00eb rregull.
Ai ose stimulohet ose frenohet nu00eb varu00ebsi tu00eb problematikave qu00eb ka. Dhe gju00ebja mu00eb e thjeshtu00eb u00ebshtu00eb ta masim ku00ebtu00eb TSH.
Ky u00ebshtu00eb orientuesi i paru00eb, pastaj nu00ebse dyshojmu00eb mund tu00eb bu00ebjmu00eb edhe ku00ebto: T3, T4 dhe hormone tu00eb tjera. Pjesa tjetu00ebr u00ebshtu00eb nju00eb eko e thjeshtu00eb.
Tiroidet duke qenu00eb nju00eb gju00ebndu00ebr shumu00eb sipu00ebrfaqu00ebsore, edhe me sy tu00eb liru00eb, nju00eb profesionist po ndoshta dhe mjeku00ebt e familjes mund ta diagnostikojnu00eb.
Por me ekografi u00ebshtu00eb akoma dhe mu00eb e thjeshtu00eb. Nu00eb raste mu00eb tu00eb agravuara, mu00eb tu00eb ru00ebnduara, kur ku00ebrkohet nju00eb diagnozu00eb diferenciale e miru00eb, ne zakonisht bu00ebjmu00eb ekzaminime mu00eb tu00eb thelluara.
Freskida Miloti: Do doja tu00eb ndaleshim tek trajtimi i ku00ebtij problemi shu00ebndetu00ebsor.
Dashamir Gjergji: Ideale do kishte qenu00eb qu00eb ne tu00eb kishim mundu00ebsi dhe ta parandalonim. Ajo u00e7ka sot vleru00ebson mjeku00ebsia botu00ebrore u00ebshtu00eb fakti qu00eb u00ebshtu00eb mu00eb miru00eb tu00eb parandalosh se sa tu00eb trajtosh.
Parandalimi tek ku00ebto su00ebmundje u00ebshtu00eb tentuar nu00eb botu00eb duke u trajtuar me selenium, por tu00eb jem i sinqertu00eb janu00eb akoma kontradiktore.
Studimet e fundit akoma nuk e kanu00eb tu00eb pu00ebrcaktuar saktu00eb,nu00ebse ja vlen qu00eb tu00eb jepet nju00eb element, pu00ebr tu00eb parandaluar su00ebmundshmu00ebrinu00eb autoimune.
Kripu00ebn u00e7do njeri e ka tu00eb nevojshme. Duke e marru00eb tu00eb jodizuar do tu00eb thotu00eb qu00eb ti ke luftuar deficiencu00ebn jodike.
Fatkequ00ebsisht ne jemi vend me probleme tu00eb defiu00e7encu00ebs jodike. Duhet ta pranojmu00eb qu00eb kemi akoma problematika tu00eb caktuara sidomos nu00eb vendet malore, kodrinoro-malore, aty ku jodi gjendet mu00eb pak nu00eb natyru00eb.
Trajtimi i su00ebmundjeve u00ebshtu00eb arebus mu00eb vete, konglomerat dhe u00ebshtu00eb nju00eb vleru00ebsim integral trajtues i gju00ebndru00ebs tiroide.
Nuk u00ebshtu00eb i thjeshtu00eb mjekimi i gju00ebndru00ebs tiroide. Te hormonet e tiroides lu00ebvizet me milimol, me nanogram, janu00eb gju00ebra shumu00eb mikroskopike, tu00eb imu00ebta dhe ndu00ebrhyrjet aty mund tu00eb kalojnu00eb shpesh nga nu00eb tepricu00eb nu00eb pakicu00eb dhe e kundu00ebrta.
